Tại Việt Nam, bệnh được phát hiện đầu tiên vào tháng 2/2019 tại tỉnh Hưng Yên, sau đó đã nhanh chóng lan rộng ra cả ba miền Bắc, Trung và Nam. Năm 2019, cả nước có trên 8.500 ổ dịch tại 63 tỉnh, thành, với tổng số lợn tiêu hủy gần 6 triệu con. Năm 2020, có 1.500 ổ dịch tại 50 tỉnh, thành làm khoảng 90.000 con lợn buộc tiêu hủy. Năm 2021, có trên 3.000 ổ dịch tại 59 tỉnh, thành làm trên 250.00 con lợn buộc tiêu hủy. Năm 2022, có trên 1.200 ổ dịch tại 53 tỉnh, thành làm 58.000 con lợn buộc tiêu hủy. Năm 2023, 46 tỉnh thành có trên 950 ổ dịch làm khoảng 44.000 con lợn buộc tiêu hủy. Trong 6 tháng đầu năm 2024, cả nước ghi nhận 952 ổ dịch tại 46 tỉnh, thành với tổng số lợn buộc tiêu hủy hơn 47.000 con (tăng 2,91 lần số ổ dịch và tăng 3,85 lần số lợn buộc tiêu hủy so với cùng kỳ năm 2023). Trước tình hình bệnh Dịch tả lợn Châu Phi gia tăng bất thường, Thủ tướng Chính phủ đã có Chỉ thị số 21/CT-TTg ngày 14/7/2024 nhằm chỉ đạo các địa phương thực hiện nghiêm các biện pháp phòng, chống để kiểm soát bệnh Dịch tả lợn Châu Phi.
Đối với tỉnh ta, tháng 6/2019, ổ dịch bệnh Dịch tả lợn Châu Phi được ghi nhận đầu tiên tại xã Xuân Hóa, huyện Minh Hóa, sau đó lây lan ra các địa phương tại 8 huyện, thành phố, thị xã. Trong năm 2019, toàn tỉnh đã tiêu hủy hơn 2.600 con lợn, chiếm hơn 1% tổng đàn lợn. Từ năm 2020 đến nay, dịch bệnh xảy ra hàng năm tại một số địa phương như Quảng Ninh, Đồng Hới, Quảng Trạch, Tuyên Hóa, Minh Hóa…Riêng trong gần 7 tháng đầu năm 2024, toàn tỉnh có 8 ổ dịch tại 4 huyện, thành phố (Đồng Hới, Quảng Trạch, Tuyên Hóa, Minh Hóa) làm 253 con lợn buộc tiêu hủy, giảm 02 ổ dịch và giảm hơn 100 con lợn buộc tiêu hủy so với cùng kỳ. 
Sở dĩ, bệnh Dịch tả lợn Châu Phi xâm nhiễm và lây lan từ năm 2019 đến nay tại một số địa phương trên địa bàn tỉnh là do vi rút gây bệnh có khả năng tồn tại lâu trong môi trường, phương thức truyền lây đa dạng, khó kiểm soát; điều kiện chăn nuôi lợn hiện nay chủ yếu là nông hộ, gia trại, chưa áp dụng chặt chẽ các biện pháp phòng dịch, đặc biệt là công tác kiểm soát con giống, tiêm phòng vắc xin, vệ sinh khử trùng; việc xử lý, khống chế dịch bệnh ở nhiều địa phương chưa chặt chẽ…Do đó nguy cơ dịch bệnh tiếp tục phát sinh, lây lan và gây thiệt hại cho người chăn nuôi trong thời gian tới là rất lớn.
Để giúp người dân, cộng đồng hiểu rõ hơn về bệnh Dịch tả lợn Châu Phi, từ đó chủ động áp dụng các biện pháp phòng dịch có hiệu quả, giảm thấp nhất nguy cơ dịch bệnh, Chi cục Chăn nuôi và Thú y xin giới thiệu đặc điểm, dấu hiệu nhận biết và các biện pháp phòng chống bệnh Dịch tả lợn Châu Phi.
1. Đặc điểm của bệnh 
Bệnh Dịch tả lợn Châu Phi (tên tiếng Anh là African swine fever) là bệnh truyền nhiễm nguy hiểm do vi rút gây ra. Bệnh có đặc điểm lây lan nhanh và xảy ra ở mọi loài lợn (cả lợn nhà và lợn hoang dã); bệnh xảy ra ở mọi lứa tuổi và mọi loại lợn. Bệnh gây thiệt hại nghiêm trọng với tỷ lệ chết cao lên đến 100%. Vi rút Dịch tả lợn Châu Phi không lây nhiễm và gây bệnh trên người. Hiện nay, bệnh đã được đưa vào Danh mục bệnh động vật trên cạn phải công bố dịch.
Bệnh có khả năng lây lan nhanh, ở phạm vi rộng, do tiếp xúc giữa lợn khỏe với lợn bệnh, sản phẩm của lợn bệnh, thức ăn, dụng cụ chứa thức ăn, nước uống, chất thải, phương tiện vận chuyển, côn trùng, muỗi, ruồi, chuột…mang mầm bệnh. Con người, quần áo, dép, ủng…sau khi tiếp xúc với các nguồn bệnh cũng có thể là yếu tố quan trọng làm dịch bệnh lây lan.
Hóa chất để diệt vi rút Dịch tả lợn Châu Phi bao gồm ether, chloroform và hợp chất iodine hoặc sử dụng Sodium hydroxide với tỉ lệ 8/1.000 hoặc formalin với tỉ lệ 3/1.000 hoặc chất tẩy trắng hypochlorite chứa chlorine 2,3% hoặc chất ortho-phenylphenol 3% nhưng phải duy trì thời gian 30 phút.
2. Dấu hiệu nhận biết bệnh (triệu chứng và bệnh tích) 
Thời gian ủ bệnh của bệnh Dịch tả lợn Châu Phi từ 4 - 19 ngày, ở thể cấp tính thời gian ủ bệnh chỉ từ 1 - 4 ngày.
a) Triệu chứng lâm sàng
- Thể quá cấp tính: Lợn sẽ chết nhanh, không biểu hiện triệu chứng hoặc lợn sẽ nằm và sốt cao trước khi chết.
- Thể cấp tính: Lợn sốt cao (40,5 - 42°C). Trong 2-3 ngày đầu tiên, giảm bạch cầu và giảm tiểu cầu. Lợn không ăn, lười vận động, ủ rũ, nằm chồng đống, lợn thích nằm chỗ có bóng râm hoặc gần nước. Lợn có biểu hiện đau vùng bụng, lưng cong, di chuyển bất thường, một số vùng da trắng chuyển sang màu đỏ, đặc biệt là ở vành tai, đuôi, cẳng chân, da phần dưới vùng ngực và bụng, có thể có màu sẫm xanh tím. Trong 1-2 ngày trước khi con vật chết, có triệu chứng thần kinh, di chuyển không vững, nhịp tim nhanh, thở gấp, khó thở hoặc có bọt lẫn máu ở mũi, viêm mắt, nôn mửa, tiêu chảy đôi khi lẫn máu hoặc có thể táo bón, phân cứng đóng viên có kích thước nhỏ, có chất nhầy và máu. Lợn sẽ chết trong vòng 6-13 hoặc 20 ngày. Lợn mang thai có thể sẩy thai ở mọi giai đoạn. Tỷ lệ tử chết cao lên tới 100%. Lợn khỏi bệnh hoặc nhiễm vi rút thể mãn tính thường không có triệu chứng, nhưng chúng sẽ là vật chủ mang vi rút Dịch tả lợn Châu Phi trong suốt cuộc đời.
- Thể á cấp tính: Lợn sốt nhẹ hoặc sốt lúc tăng lúc giảm, giảm ăn, sụt cân, ủ rũ, viêm toàn bộ phổi nên khó thở, ho có đờm, phổi có thể bội nhiễm vi khuẩn kế phát, viêm khớp, vận động khó khăn. Bệnh kéo dài 5-30 ngày, nếu máu ứ trong tim (cấp tính hoặc suy tim) thì lợn có thể chết, lợn mang thai sẽ sẩy thai, lợn chết trong vòng 15-45 ngày, tỉ lệ chết khoảng 30-70 %. Lợn có thể khỏi hoặc bị bệnh mãn tính.
- Thể mãn tính: Lợn có nhiều triệu chứng khác nhau, chẳng hạn như giảm cân, sốt không ổn định, có triệu chứng hô hấp, hoại tử da, hoặc viêm loét da mãn tính, viêm khớp, viêm cơ tim, viêm phổi dính sườn, viêm các khớp khác nhau trong giai đoạn phát triển. Triệu chứng kéo dài 2-15 tháng, có tỷ lệ tử vong thấp, lợn khỏi bệnh sau khi nhiễm vi rút gây nên bệnh sẽ trở thành dạng mãn tính.
b) Bệnh tích
- Thể cấp tính: Xuất huyết nhiều ở các hạch lympho ở dạ dày, gan và thận. Thận có xuất huyết điểm, lá lách to có nhồi huyết. Da có màu tối và phù nề, da vùng bụng và chân có xuất huyết. Có nhiều nước xung quanh tim và trong xoang ngực hoặc xoang bụng, có các điểm xuất huyết trên nắp thanh quản, bàng quang và bề mặt các cơ quan bên trong; phù nề trong cấu trúc hạch lâm ba của đại tràng và phần tiếp giáp với túi mật, túi mật sưng.
- Thể mãn tính: Có thể gặp sơ cứng phổi hoặc có các ổ hoại tử hạch, hạch phổi sưng, viêm dính màng phổi.
* Dịch tả lợn Châu Phi có nhiều triệu chứng dễ nhầm với một số bệnh như Dịch tả lợn cổ điển, bệnh Tai xanh thể cấp tính, bệnh Đóng dấu lợn, bệnh Phó thương hàn, bệnh Tụ huyết trùng... Vì vậy, trong trường hợp nghi ngờ, phải lấy mẫu gửi xét nghiệm để xác định bệnh.
3. Các biện pháp phòng chống dịch bệnh
Hiện nay chưa thuốc điều trị được bệnh Dịch tả lợn Châu Phi, vắc xin đã có nhưng chỉ tiêm phòng được cho lợn thịt vì vậy giải pháp phòng bệnh là chính, phát hiện và xử lý triệt để ổ dịch ngay từ khi ở phạm vi nhỏ nhằm hạn chế dịch bệnh lây lan.
* Khi dịch bệnh chưa xảy ra
Thực hiện nghiêm ngặt các biện pháp an toàn sinh học trong chăn nuôi là giải pháp phòng bệnh hiệu quả nhất và quan trọng nhất, cụ thể:
- Kiểm soát chặt chẽ con giống, chỉ mua con giống từ cơ sở uy tín, đã được chứng nhận an toàn dịch bệnh. Thực hiện nuôi cách ly tối thiểu 2-3 tuần trước khi nhập đàn.
- Tổ chức tiêm vắc xin phòng các bệnh truyền nhiễm như Lở mồm long móng, Dịch tả lợn cổ điển, Tai xanh lợn…và tiêm vắc xin Dịch tả lợn Châu Phi cho đàn lợn thịt theo hướng dẫn của cơ quan thú y.
- Thường xuyên vệ sinh, sát trùng, tiêu độc tại các cơ sở, vùng chăn nuôi lợn, các phương tiện vận chuyển, dụng cụ chăn nuôi, các chợ, điểm buôn bán, giết mổ lợn và các sản phẩm của lợn bằng vôi bột hoặc hóa chất và vệ sinh cá nhân những người tham gia chăn nuôi; hằng ngày thực hiện vệ sinh, khử trùng tiêu độc sau mỗi buổi họp chợ, mỗi ca giết mổ lợn.
- Tăng cường theo dõi, giám sát lâm sàng đối với các đàn lợn; kịp thời phát hiện, cách ly và lấy mẫu xét nghiệm đối với lợn bị bệnh, nghi bị bệnh.
Tuân thủ các quy định về quản lý, vận chuyển, kiểm dịch vận chuyển  buôn bán lợn và các sản phẩm của lợn.
- Đối với cơ sở giết mổ, chế biến thịt lợn phải thực hiện lợn đưa vào giết mổ phải có nguồn gốc rõ ràng, nghiêm cấm không được giết mổ lợn khi nghi ngờ lợn có biểu hiện bị bệnh phải dừng ngay việc giết mổ thông tin cho cơ quan chuyên môn biết để kiểm tra xác minh và có biện pháp xử lý kịp thời.
* Khi dịch bệnh xảy ra
- Thông tin kịp thời cho nhân viên thú y xã xã thị trấn, chính quyền địa phương và cơ quan thú y nơi gần nhất khi phát hiện lợn nghi bị bệnh Dịch tả lợn Châu Phi. Nghiêm cấm hành vi giấu dịch, bán chạy lợn ốm hoặc vứt xác lợn ra môi trường.
- Phối hợp với chính quyền địa phương, cơ quan thú y tổ chức tiêu hủy lợn mắc bệnh, lợn chết do bệnh. Thực hiện cam kết giám sát, theo dõi số lợn khỏe mạnh còn lại tại hộ có dịch cho đến khi địa phương công bố hết dịch.
- Triển khai các biện pháp phòng, chống tại vùng có dịch, vùng bị dịch uy hiếp, vùng đệm theo quy định như: Thành lập các chốt nhằm kiểm soát việc vận chuyển lợn, sản phẩm của lợn ra vào vùng dịch; tổ chức vệ sinh, tiêu độc khử trùng định kỳ toàn bộ khu vực đang có dịch, đặc biệt là cơ sở chăn nuôi có dịch, khu vực tiêu hủy lợn; tạm dừng hoạt động giết mổ lợn trong vùng dịch hoặc chỉ cho phép giết mổ lợn đảm bảo điều kiện theo quy định.
- Tuyên truyền, hướng dẫn người dân trong vùng có dịch không hoang mang, chủ động thực hiện các biện pháp phòng dịch cho đàn lợn tại cơ sở; lựa chọn sản phẩm lợn đảm bảo an toàn thực phẩm, đã được cơ quan thú y kiểm dịch./.

TL tổng hợp